92 yıl önce Lozan Barış Anlaşması çerçevesinde gerçekleşen 'Nüfus Mübadelesi' ile doğdukları topraklardan göç etmek zorunda kalan Türk ve Yunan mübadiller, Büyükçekmece'de buluştu. Yunanistan'dan Büyükçekmece'ye gelen Patroklos, atalarının Mimarsinan'da yaşadığı evi bulunca duygu dolu anlar yaşadı.
Denize kırmızı karanfiller bırakıldı
Büyükçekmece Belediyesi,1923 yılında Lozan Barış Antlaşması'na ek olarak yapılan sözleşme gereği alınan karar doğrultusunda gerçekleştirilen Nüfus Mübadelesi'nin 92'inci yıldönümüne yönelik anma etkinlikleri başlattı. Mübadele kapsamında gemilerle Türkiye'ye getirilenler için Büyükçekmece Mimar Sinan Limanı'nda temsili karşılama töreni yapıldı.Türk ve Yunan mübadillerin de katılımıyla gerçekleştirilen etkinliğe, Türkiye'den Lozan Mübadilleri Vakfı, Büyük Mübadele Derneği, Tepecik Trakya Kültür ve Dayanışma Derneği ve Büyükçekmece'den Yunanistan'a göç eden mübadillerin kurdukları Nea Kalikratya Kültür Derneği ve Nea Plagia Kültür Derneği'nin temsilcileri de katıldı.
" İki halk arasına örülen vize duvarı kaldırılsın"
Büyükçekmece Belediye Başkan Yardımcısı Bayram Ali Üner, 34 mübadil dernek ve kuruluşu tarafından imza altına alınan "Ortak Bildirge"yi okudu. Üner, Yunan hükümeti ve AB'ye seslenerek; "İki halk arasına örülen vize duvarlarının kaldırılmasını talep ediyoruz. Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olan bizler de Yunanistan vatandaşı olan Rum Ortodoks mübadilleri gibi atalarımızın doğduğu toprakları vizesiz olarak ziyaret etmek istiyoruz" dedi.
Daha sonra Büyükçekmece Belediye Başkanı Dr. Hasan Akgün ile beraberindeki Türk ve Yunan mübadiller ellerinde karanfillerle Mimar Sinan Limanı'na yürüdü. Burada Türklerin Yunanistan'dan Türkiye'ye getirilmesini temsil eden tekneler, limana yanaştı. Başkan Akgün ve beraberindekiler teknelerle gelen vatandaşları karşıladı. Daha mübadele sırasında hayatını kaybedenlerin anısına denize kırmızı karanfiller bırakıldı.
"Bir daha böyle acılar yaşanmasın"
Büyükçekmece Belediye Başkanı Dr. Hasan Akgün, "92 yıl önce Türkiye ve Yunanistan arasında yapılan antlaşma sonucu yaşanan zorunlu göçün büyük acıları da beraberinde getirdiğine vurgu yaparak; "2 milyon nüfus karşılıklı olarak göç etmiştir. Bulunduğumuz yer eski ismi Kalikratya, bugünkü ismi ile Mimarsinan. Yunanistan?dan buraya göç edenlerin ilk ayak bastıkları yerlerden bir tanesi de burasıdır. Yani Büyükçekmece Mimarsinan beldesi. Bugün 92 sene önceki dramatik göçü tekrar yaşadık. Allah dünyada hiçbir ülkeye bunları inşallah bir daha yaşatmaz. Mübadele meselesini de bir ibret tablosu olarak her zaman canlı tutup alınması gerek dersleri almak da bizim görevimizdir. İki dost ülkenin kardeş şehir belediye başkanları olarak bizlerin bu olayı canlı tutmaya ve birlikte anma törenleri yapmaya devam ediyoruz" dedi.
En yaşlı mübadil Karadağ o günleri anlattı
Nüfus mübadelesinin yaşayan en yaşlı insanlarından biri olan 101 yaşındaki Lütfü Karadağ da anma etkinliğine katılanlar arasındaydı. Yanya'da doğan ve mübadele sırasında henüz 10 yaşında olan Karadağ, karşılaştıkları zorlukları anlattı:
"Lozan Antlaşması oldu. "Siz her şeyinizi bırakıp gideceksiniz. Türkiye'deki Ortodoks Hristiyanlar olduğu gibi buraya gelecek" dediler bizim irademizle değil. Çok zordu o zaman 1920'lerde vasıta yok. Yanya sahilde değil, Preveze Limanı'nın aşağı yukarı 60 kilometre iç tarafında. O yolu at arabalarıyla 2 günde geldik Preveze'ye. Orada bizi bekleyen Türkiye'den gelme Sulh isminde küçücük bir yük gemisi vardı ona bindik, onunla geldik Pendik'e yerleştik" dedi.
Yunan Patroklos atalarının evini buldu
Anma etkinliklerine katılmak için Yunanistan'dan Büyükçekmece'ye gelen Patroklos, atalarının Mimarsinan'da yaşadığı evi bulunca duygu dolu anlar yaşadı. Büyükçekmece Belediyesi'nin, Mimarsinan'daki Dünya Kostümler Müzesi'nin tarihi binasının anneannesinin oturduğu ev olduğunu açıklayan Tsilopoylos Patroklos, Türkiye'de bulunmaktan ötürü çok mutlu olduğunu ancak atalarının yaşamış olduğu evi görmenin kendisini çok duygulandırdığını söyledi. Tarihi binanın bir müze olarak hizmet vermesinin de kendilerini çok mutlu ettiğini sözlerine ekledi.
Büyükçekmece Atatürk Kültür Merkezi'nde "Hasretim İstanbul-Mübadeleden Anılar" sergisi açıldı. Etkinliklerin son günü olan 31 Ocak Cumartesi günü ise, Atatürk Kültür Merkezi'ndeki program "Mübadil Lezzetler" sunumu ile başladı. Ardından Türk ve Yunan mübadiller o günkü yaşanan dramları anlattılar. Program Sinevizyon gösterileri ve Mübadil Düğün Mizanseni ile son buldu. Yapılacak olan etkinlikler Tek Rumeli Televizyonu'ndan canlı olarak yayınlandı. Türk-Yunan dostluğuna vurgu yapıldı. Büyükçekmece Belediye Başkanı Dr. Hasan Akgün, etkinliklere ilişkin yaptığı açıklamada 1923'de Lozan Anlaşması'nın ardından, Türkiye'de ve Yunanistan'da doğup büyüyen milyonlarca insanının göçe tabi tutulmaları ve bu süreçte yaşanan dramın insanlar üzerinde derin etkiler bıraktığını hatırlatarak; "O tarihte zorunlu göçe tabi tutulanlardan yaklaşık 18 bin insan bizim bölgemize gelerek yerleşmiş. 92. yıldönümü anma etkinlikleri kapsamında hem o günleri unutmamak, hem de yaşamını kaybedenleri anmak adına çeşitli etkinlikler gerçekleştireceğiz. Ayrıca mübadillerin kendi gelenek ve kültürlerini yaşatmalarına da katkı sunmuş olacağız. Yunanistan'dan gelecek olan konuklarımızı en iyi şekilde ağırlamakla birlikte, Türk-Yunan dostluğu adına da önemli bir organizasyona imza atacağız" ifadesini kullandı.